مانیتورینگ سرمایه‌های محیط‌زیستی
با توجه به اهمیت منابع طبیعی از‌جمله بوستان‌ها و پارک‌ها در عوامل محیط‌زیستی، اجتماعی و اقتصادی، حفظ و نگهداری این منابع مهم از جمله اساسی‌ترین وظایف شهری و شهروندی است. در همین راستا سامانه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری نظارت و مانیتورینگ بر اثرات آتش‌سوزی، داده‌ها و اطلاعات مورد‌نیاز برای برنامه‌ریزی و مدیریت این مخاطرات را فراهم می‌آورند.
آیتم‌های اصلی مانیتورینگ سرمایه‌های محیط‌زیست
انتخاب و اجرای پروتکل‌های نظارتی مناسب گامی مهم در اجرای سامانه مانیتورینگ است. پروتکل‌های اصلی مانیتورینگ شامل تمامی عوامل انسانی، سخت‌افزاری، نرم‌افزاری و عوامل مشترک تصمیم‌گیری می‌باشند که به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- سنسورهای تشخیص محیطی (دما، رطوبت، دود، CO2 و...)
- سخت‌افزارهای کنترلی تغییر شرایط (کنترلرهای محیطی)
- سخت‌افزارهای اعلان (آژیر، SMS و ...)
- نرمافزار مانیتورینگ و مدیریت شرایط (مانیتورینگ علائم، داشبوردهای آنلاین، مدیریت از راه دور)
- سامانه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری دوربین‌های مدار‌بسته تحت شبکه
- عوامل انسانی (کاربران تحت شبکه سامانه، محیط‌بانان و ...)
تمامی این آیتم‌ها، با قانون تطابق اجرایی می‌شوند. به‌اینصورت که مقادیر معمول با‌توجه‌به هر ایستگاه، احراز می‌شود و در‌صورت تخطی مقادیر ثبتی از حدود تعیین شده اعلان و رفع صورت پذیرد. هر کدام این آیتم‌ها نیازمند دارا بودن استانداردها و شرایط مناسب منطق‌پذیر برای رصد و مدیریت بهتر و دقیق‌تر الزامی می‌باشند. در این سند این استانداردها به‌عنوان امکانات اصلی سامانه معرفی می‌گردند.
سیستم کنترلر شرایط محیطی
تجهیزات شرایط محیطی شرکت دوران یکی از مجهزترین و دقیق ترین تجهیزات استاندارد جهت آنالیز و مانیتورینگ شرایط محیطی می‌باشند که با استفاده از این تجهیزات امکان پایش کلی و دقیق شرایط محیط‌های مختلف را فراهم می‌نماید. سیستم مرکزی پایش و کنترل شرایط محیطی دوران به عنوان یکی از ماژول‌های اصلی سیستم جامع مدیریت شرایط محیطی، طوری طراحی شده است که قابلیت نصب و کار به همراه نرمافزار مانیتورینگ را نیز دارا باشد.
برخی از مشخصه‌های فنی تجهیزات شرایط محیطی دوران به شرح ذیل می‌باشد:
- قابلیت اتصال مستقیم به شبکه
- پشتیبانی از پروتکل‌های TCP/IP و SNMP
- مدیریت با مانیتورینگ Netalive
- قابلیت اتصال 4 سنسور دما - رطوبت به طور مستقیم
- قابلیت اتصال 15 سنسور دما - رطوبت و از طریق مینی کنترلر
- قابلیت اتصال 15 سنسور ولتاژ از طریق مینی کنترلر
- قابلیت اتصال انواع سنسورهای دود، آتش، حرکت، گاز، مغناطیسی و...
- قابلیت فعال‌سازی تجهیزات سرمایشی بکاپ در محیط، در صورت افزایش دما
- اعلام آلارم‌های صوتی و نوری در صورت بروز شرایط غیر‌مجاز
- اعلام ورود و خروج‌های صورت پذیرفته بر دیتاسنتر
- اندازه‌گیری دما با دقت 0.5 درجه سانتیگراد
- اندازه‌گیری رطوبت با دقت 0.1 %
- اندازه‌گیری ولتاژ با دقت 1 ولت
لازم به ذکر است تعداد سنسورها بصورت سری قابل افزایش می‌باشد.
سامانه مانیتورینگ NetAlive
سامانه مانیتورینگ NetAlive، محصول نرم‌افزاری بومی گروه دوران به منظور پوشش‌دهی اهم نیاز سازمان‌ها با امکان مانیتور و پویش تمامی تجهیزات IT، وب‌سرویس‌ها، اپلیکیشن‌ها و ... می‌باشد. یکی از آیتم‌های نظارتی این سامانه امکان مانیتور تجهیزات شرایط محیطی با تفکیک تمامی سنسورهای فعال می‌باشد. این سامانه تحت وب که مبتنی برjava و دیتابیس اوراکل می‌باشد، محدودیت نصب بر روی انواع سیستم عامل را نداشته و می‌تواند حجم بالای اطلاعات را به‌سرعت و بدون محدودیت پردازش نماید. این سامانه با بهره‌گیری از collectorها در ایستگاه‌های کاری امکان ذخیره اطلاعات در زمان قطعی ارتباط و نیز سهولت در scalability را فراهم می‌آورد.
امکانات سامانه مانیتورینگ شرایط محیطی NetAlive
- مانیتور تمامی علام محیطی (دما، رطوبت، دود، CO2، نشت آب و ...)
- امکان محدودسازی سنسورهای مانیتور (پیش فرض تمامی سنسورها فعال هستند)
- داشبوردهای آنلاین نمایش وضعیت دستگاه‌ها و سنسور
- امکان شخصی‌سازی آیتم‌های نمایشی داشبوردها
- دارای گزارش‌های از پیش تعریف شده برای هر سنسور
- دارای امکان گزارش‌سازی متناسب با نیاز کاربران
- امکان sort و فیلتر گزارشات
- دارای امکان ارائه گزارش بصورت میانگین و جزئی
- دارای الگو هشدار بصورت:
- ارسال SMS از طریق مودم GSM
- ارسال SMS از طریق پنل پیامک
- ارسال ایمیل
- ارسال کارتابل برای کاربران
- دستور از راه دور (Telnet, SSH)
- امکان تعریف چندین شرط برای الگوهای هشدار
- امکان تخصیص الگوهای هشدار به گروهی از کاربران بصورت چند مرحله‌ای
- امکان تخصیص الگوهای هشدار به گروهی از هاست‌ها (دستگاه‌ها)
- امکان تعریف شروط الگوهای هشدار بر‌اساس چند کلید از سنسورهای مانیتور
- امکان تعریف نقشه‌های متوالی برای بررسی مناطق و زیر مجموعه‌های آنها
- امکان تعریف قوانین نمایشی بر روی نقشه
- امکان تعریف کاربران و سطوح دسترسی
- امکان مدیریت لاگ‌های کاربران
- امکان Syslog
- امکان تعریف NVRهایSNMP و مدیرت آنها از طریق SSH (این گزینه برای NVR های دارای OS مطرح می‌باشد)
- امکان مشاهده وضعیت UP، Down، UpTime و ... دستگاه‌ها
- امکان برقراری ارتباط با دیگر سامانه‌ها از طریق وب سرویس
- دارای ارتباطات امن شده با رویکرد TLS
معماری سامانه مانیتورینگ
سامانه نرم‌افزاری مانیتورینگ دوران تحت شبکه بوده و کاربران از طریق کنسول‌های وب در هر زمان به این سامانه دسترسی خواهند داشت. تمامی دستگاه‌ها اعم از دوربین مدار بسته و کنترلر شرایط محیطی به عنوان یک هاست در سامانه در نظر گرفته می‌شود و از طریق پروتکل TCP/IP هر نود با لایسنسIP متمایز می‌گردد. بر روی هر نود تمامی سنسورهای نظارتی فعال است و در صورت تصمیم Admin، می‌توان بر روی تعداد این سنسورها محدودیت اعمال نمود. دسترسی کاربران به هاست‌ها توسطAdmin قابل مدیریت می‌باشد.
بخش سخت‌افزاری سامانه مانیتورینگ با توجه به نوع بستر ارتباطی موردنظر و قابل پیاده‌سازی طی دو حالت به شرح زیر امکان‌پذیر است:
1- بهره‌مندی از شبکه وایرلس و استفاده از اکسس پویت‌ها در ایستگاه‌های نظارتی
2- بهره‌مندی از دستگاه‌های دارای ماژول GPS/GPRS (شبکه سلولی)
در صورت پیاده‌سازی شبکه وایرلس نیازمند تعریف بسترهای تجهیزاتی شبکه و امنیتی از جمله اکسس پوینت‌ها، فایروال‌ها و ... در هر ایستگاه کاری می باشد. شمای این بستر به طور خلاصه در تصویر زیر قابل بررسی می‌باشد.
در صورت پیاده‌سازی روش دوم، دستگاه‌های داری ماژول GPRS/GPS، انتخاب اپراتورها همراه و مناطق و پوشش‌دهی بستر ارتباطی از جمله نکات حائز اهمیت می‌باشد. شمای این بستر بطور خلاصه در تصویر زیر قابل بررسی می‌باشد.
ارتباط سامانه مانیتورینگ با سیستم نظارت تصویری
سامانه مانیتوریگ به منظور ارائه دیتای دقیق‌تر از محل رخداد، منطقه جغرافیایی دارای اعلان حیاتی دود و ...، امکان اتصال به سیستم نظارت تصویری برای رکورد حوادث مذکور را فراهم می‌آورد. این پروسه از طریق دو روش سخت‌افزاری و نرم‌افزاری قابل اجراست.
ارتباط سخت‌افزاری با سامانه نظارت تصویری
دستگاه کنترلر شرایط محیطی دارای رله ارسال فرمان به سیستم‌هایی همچون اطفاء حریق و دستگاه رکورد تصویر NVR و ... می‌باشد. دستگاه پایش شرایط محیطی به محض احراز شرایط دود و دمای غیر مجاز از سطح تعیین شده فرمان رله رکورد تصویر را در منطقه مذکور فراهم می‌آورد.
ارتباط نرم‌افزاری با سامانه نظارت تصویری
ارتباط نرمافزار با سامانه نظارت تصویری از دو طریق امکان‌پذیر می‌باشد:
1- ارسال دستور از راه دور: نرمافزار جامع مانیتورینگ NetAlive با قابلیت ارسال دستور از راه دور مبتنی بر پروتکل‌های SSH و Telnet امکان مدیریت سیستم‌های تحت شبکه را فراهم می‌آورد.
شمای رویکرد اول، ارتباط با سامانه نظارت تصویری مبتنی بر دستور از راه دور، در تصویر زیر به اختصار قابل بررسی است.
2- Web service: از طریق وب سرویس با سامانه‌های مدیریتی نظارت تصویری، ارتباط برقرار نموده و اطلاعات مورد نیاز سامانه مذکور را در جهت اعمال تغییر وضعیت ارائه می‌کند. با توجه به اینکه رویکرد اول (دستور از راه دور) نیازمند دستگاه‌های دارای OS می‌باشد، رویکرد دوم راه‌حلی دسترس پذیرتر می‌باشد.
شمای ارتباط در تصویر زیر، قابل بررسی است.
IOT اینترنت اشیا
IOT آینده نزدیکی را که در آن اشیاء در زندگی روزمره با میکروکنترلرها، گیرنده‌های ارتباطات دیجیتال و پروتکل‌های مناسب مجهز شده‌اند را ترسیم می‌کند که در آن اشیا نه تنها قادر به برقراری ارتباط با یکدیگرند، بلکه با ایجاد ارتباط با کاربران به بخشی جدایی‌ناپذیر از محیط زیست تبدیل شده‌اند. اینترنت اشیا معمولا از سنسورها برای حفاظت از محیط‌زیست، کنترل کیفیت هوا و یا آب، شرایط جوی و یا خاک و حیات وحش استفاده می‌نماید.
از جمله امکانات اساسی اینترنت اشیا:
- دسترسی سریع به اطلاعات مدیریتی
- امکان ارتباط دستگاه‌ها با یکدیگر
- سهولت ارتباط
- امکان ارتباط از طریق شبکه سلولی
- امکان ارتباط از طریق ماژول‌های Wireless
محدوده جغرافیایی دستگاه‌ها (طول و عرض جغرافیایی)
به‌منظور ردیابی سریع اطلاعات و به‌کارگیری سیاست‌های رفع رخداد و پیشگیری از عدم گسترش آن، شناسایی طول و عرض جغرافیایی از دستگاه و محدوده شناسایی آن از نکات اساسی در تعریف این پروژه می‌باشد.
کنترلرهای شرایط محیطی دوران از طریق دو ریکرد امکان ارائه محدوده جغرافیایی را پدید می‌آورد.
1. قابلیت تعریف محدوده جغرافیایی (طول و عرض جغرافیایی) هر دستگاه: این رویکرد بصورت Manual و در مرحله ثبت دیتای اولیه سامانه مانیتورینگ صورت می‌پذیرد.
2. امکان اضافه نمون ماژول GPS به‌منظور شناسایی اتوماتیک محدوده جغرافیایی :با استفاده از این رویکرد به محض Assign هر دستگاه به سامانه مانیتورینگ، اطلاعات جغرافیایی قابل دسترسی می‌باشند.